AMEA akademik Həsən Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu, Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsi, Azərbaycanda Atatürk Mərkəzi, Beynəlxalq Türk Akademiyası, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu, Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin təşkilatçılığı ilə keçirilən virtual konfransda Coğrafiya İnstitutu alimlərinin hazırladıqları “Türk dünyasının coğrafiyası və etnosu” üçcildliyi geniş ictimaiyyətə təqdim edilib.

Təqdimat-konfransda Azərbaycan mütəxəssisləri ilə yanaşı müxtəlif türkdilli ölkələrdən olan tədqiqatçılar da iştirak ediblər.

Konfransın moderatoru, Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin eksperti Əkbər Qoşalı konfransın təşkilatçıları haqqında məlumat verib, “Türk dünyasının coğrafiyası və etnosu” üçcildliyinin türk dünyası ziyalıları, ictimaiyyət nümayəndələri tərəfindən böyük maraqla qarşılanacağını ifadə edərək, iştirakçıları

Coğrafiya İnstitutunun hazırladığı tanıtım videoçarxına baxmağa dəvət edib.

Filmin nümayişindən sonra  Coğrafiya İnstitutunun direktoru, akademik Ramiz Məmmədov çıxış edərək “Türk Dünyası Coğrafiyası və Etnosu” üçcildliyinin ərsəyə gəlməsində böyük bir heyətin çalışdığını vurğulayaraq əsərin yaranma tarixçəsi, hazırlanmasında əsas məqsəd, türk etnosunun dünya tarixindəki yeri və rolu,  üçcildliyin bölüm və fəsilləri barədə iştirakçılara ətraflı məlumat verib. O bildirib ki, kitabda Türk dünyasının coğrafi mövqeyi və tarixi coğrafi mahiyyəti ilə yanaşı ərazinin geologiyası və geomorfologiyası, iqlimi, daxili suları, torpaq-bitki örtüyü, təbii zonaları, ekoloji problemləri araşdırılıb, Türk dünyası dövlətlərinin, türk xalqlarının dövlət qurumlarının hər birinin fiziki və iqtisadi coğrafi problemləri ayrılıqda təhlil edilib. Burada həmçinin, dövlət qurumu olmayan azsaylı türk xalqları sayılan etnosların coğrafiyasına da geniş yer ayrılıb.

Türk dünyası dövlətləri və xalqlarının Avrasiyanın və bütövlükdə dünyanın geopolitik və geoiqtisadi-sosial tarazlığının qorunmasında və inkişaf etdirilməsində önəmli rola malik olduğunu, onların birliyini əks etdirən Türk dünyası coğrafiyasının hərtərəfli və dərindən dərk edilməsinin önəmli olmasını xüsusi vurğulayan alim bu məsələnin Azərbaycan Respublikası prezidenti, cənab İlham Əliyevin həmişə diqqət mərkəzində olduğunu qeyd edib.

Akademik çıxışının sonunda İnstitut alimlərinin ərsəyə gətirdikləri bu mühüm əsərin rus dilində birinci cildinin çapdan çıxdığını, qalan 2-ci və 3-cü cildlərinin də nəşrə hazır olduğunu nəzərə çarpdırıb. O həm də bildirib ki, üçcildliyin ümumiləşdirilərək ingilis dilində bir kitab halında nəşr olunması istiqamətində də İnstitutda uyğun işlər gedir.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva çıxışında üçcildliklə yaxından tanış olduğunu, Coğrafiya İnstitutu alimlərinin gərgin əməyinin nəticəsi olan  “Türk dünyasının coğrafiyası və etnosu” monoqrafiyasının ətraflı tədqiqatların və ensiklopedik məlumatların toplusu olduğunu,  kitabın türk xalqlarının bir-birinə yaxınlaşmasındakı rolunu diqqətə çatdıraraq, belə bir nəşrin zamanında ərsəyə gəlməsindən məmnunluğunu dilə gətirib.

Millət vəkili Azərbaycanın 44 günlük Vətən Müharibəsində əldə etdiyi tarixi zəfərin türk dövlətlərində özgüvəni artırmaqla yanaşı, birlik, qardaşlıq ruhunu da möhkəmləndirdiyini, belə bir vaxtda Coğrafiya İnstitutunun təşəbbüsü ilə “Türk dünyasının coğrafiyası və etnosu” adlı üçcildliyin araya-ərsəyə gətirilməsinin çox yerinə düşdüyünü bildirib, müəlliflərə minnətdarlıq ifadə edib.

Təqdimata Qazaxıstandan qoşulan Beynəlxalq Türk Akademiyasının prezidenti, akademik Darxan Kadıralı Türk dünyası coğrafiyasının müasir dünyanın geopolitik məkanda rolunun artmasından danışaraq onun öyrənilməsində üçcildliyin əvəzolunmaz mənbə rolunu oynayacağını bildirib. Prezident Beynəlxalq Türk Akademiyasının həyata keçirdiyi layihələrdən söhbət açıb, Akademiyanın nəşr etdirdiyi “Qarabağ” adlı toplumu və eyni zamanda, həm də Azərbaycan ərazisində olan bir çox tarixi abidələri, azərbaycanlı tanınmış şəxsiyyətləri və ölkəmizə aid digər  qiymətli məlumatları özündə  birləşdirən “Türk dünyasının tarixi mədəni irsi” adlı atlası nümayiş etdirib.

Geologiya və Geofizika İnstitutunun direktoru, akademik Akif Əlizadə çıxışında “trilogiya” adlandırdığı kitabı təkcə Coğrafiya İnstitutunun deyil, bütövlükdə Akademiyanın uğuru kimi dəyərləndirib, monoqrafiyanın rus və ingilis dilində nəşrini vacib hesab edib.

AMEA-nın vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli Coğrafiya İnstitutunun çox  ciddi nəşrlərin hazırlanmasında Milli Akademiyada ön mövqedə duran institut olduğunu vurğulayıb. O deyib ki, bu elmi müəssisə Azərbaycan Respublikasının Coğrafiyası üçcildliyinə görə Respublikanın Dövlət Mükafatına layiq görülüb. Ardınca Naxçıvanın Coğrafiyasını yazmaqla boşluğu doldurdu. İndi isə imkanlarını genişləndirərək hazırlayıb nəşr etdirdiyi “Türk dünyasının coğrafiyası və etnosu” üçcildliyi ölkəmizdə, akademiya sistemində fundamental tədqiqatların mühüm nailiyyətlərindən və əsas göstəricilərindən  biri sayılmağa layiqdir.

Əsərin əsas müəllifinin görkəmli coğrafiyaşünas, elmin əsaslarını, mahiyyətini, və miqyasını yaxşı təsəvvür edən akademik Ramiz Məmmədovun olduğunu deyən Atatürk Mərkəzinin direktoru, akademik Nizami Cəfərov kitabın ərsəyə gəlməsində alimin rolunu yüksək dəyərləndirib.

Təqdimat konfransda çıxış edən Avrasiya İqtisadi Əlaqələr Dərnəyinin sədri Hikmət Ərən və Türkmənistanda TRT Türkmənistan masasının rəhbəri Murat Toylu çıxış edərək üçcildliyin ərsəyə gəlməsində əməyi keçənləri təbrik edib və digər dillərə də tərcümə olunması nəzərdə tutulan “Türk Dünyası və Etnosu” kitablarının müəlliflərinə uğurlar arzulayıblar.

Tədbirin sonunda çıxış edən Coğrafiya İnstitutunun şöbə müdiri, dosent Mirnuh İsmaılov  geniş etnik əraziyə, Avrasiyanın  1/10-inə malik olan Türk dünyasının coğrafi mövqeyi və tarixi coğrafi mahiyyətindən söhbət açıb, Türk dünyasının alimləri ilə qarşılıqlı əməkdaşlığın daha səmərəli olacağını qeyd edərək, gələcəkdə ortaq elmi fəaliyyətlərin perspektivləri və Coğrafiya İnstitutunun bu istiqamətdə planları haqqında məlumat verib.