İranın Xəzər dənizində Azərbaycanla birgə ekoloji monitorinq aparmaq niyyəti regional əməkdaşlıq sahəsində yeni imkanlar açır. Tehran Konvensiyası tərəflərinin may ayında ehtimal olunan toplantısında Xəzəryanı ölkələrin ətraf mühit nazirlərinin iştirak edəcəyi gözlənilir. İclasda Xəzərin əsas ekoloji problemləri – su səviyyəsinin azalması və çirklənmənin artması – müzakirə olunacaq. İran tərəfi Azərbaycanla birgə monitorinq prosesinə başlamağı və hər iki ölkənin tədqiqatçılarının çirklənməyə nəzarəti ortaq şəkildə həyata keçirməsini təklif edir. 

Mövzu ilə bağlı Elm və Təhsil Nazirliyinin Coğrafiya İnstitutunun Xəzər dənizinin hidrometeorologiyası şöbəsinin müdiri, coğrafiya elmləri doktoru Səid Səfərov Crossmedia.az-a açıqlama verib. 

Onun sözlərinə görə, Xəzəryanı ölkələrin çirklənmə, səviyyə dəyişmələri və digər ekoloji problemlərlə bağlı birgə fəaliyyəti bölgənin ekoloji təhlükəsizliyi üçün vacibdir: "Xəzər dənizində müşahidələrin koordinasiyası Sovet dövründə bir mərkəzdən idarə olunurdu və ölkələr arasında məlumat mübadiləsi yüksək səviyyədə idi. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra isə bu proses zəifləyib. Hazırda həm ölkə daxilində, həm də ölkələr arasında məlumatların vaxtında və düzgün şəkildə paylaşılmasında ciddi çətinliklər mövcuddur".

Səid Səfərov bildirib ki, Azərbaycan və İran alimləri arasında əməkdaşlıq artıq müəyyən səviyyədə mövcuddur və son illərdə birgə elmi məqalələr dünyanın nüfuzlu jurnallarında dərc olunub: "Son il yarım ərzində İran alimləri ilə birgə Climate, Scientific Reports və Journal of Engineering and Geosciences kimi yüksək təsir faktorlu jurnallarda məqalələrimiz çap edilib. Təbriz Universiteti ilə əməkdaşlıq xüsusilə aktivdir və bu əlaqələr daha da genişlənməlidir".

Xüsusilə çirklənmə üzrə monitorinqdə müasir texnologiyaların rolunu vurğulayan ekspert qeyd edib ki, peyk müşahidələri sərhəd tanımadığı üçün Xəzərin akvatoriyasında çirklənmenin aşkarlanması və izlənməsi imkanlarını genişləndirir: "Remote sensing – məsafədən aşkarlama – texnologiyaları vasitəsilə dəniz səthində çirklənmə, onun yayılması və dinamikası dəqiq izlənə bilər. Təbriz Universitetində bu sahədə yüksək ixtisaslı mütəxəssislər var və onlarla birgə əməkdaşlıq həm elmi, həm də praktiki baxımdan mühüm üstünlüklər verə bilər".

S. Səfərov əlavə edib ki, son aylarda keçirilən elmi tədbirlərdə – o cümlədən Coğrafiya İnstitutunun 80 illik yubileyində və İDEA təşkilatının təşəbbüsü ilə keçirilmiş tədbirdə – Azərbaycan və İran alimlərinin fəal iştirakı bu əməkdaşlığın genişlənməsinə ciddi marağın olduğunu göstərir.

Ekspertin fikrincə, iki ölkə arasında koordinasiyalı monitorinq Xəzərin ekologiyasının qorunması, biomüxtəlifliyin tədqiqi və səviyyə dəyişmələrinin dəqiq proqnozlaşdırılması baxımından əhəmiyyətli töhfə verə bilər.

crossmedia